Elaine Gottschal przeprowadziła badania składu pokarmów, które są podstawą diety SCD. Oczywiście, niemożliwe jest zbadanie wszystkich pokarmów, dlatego też opieramy się na doświadczeniu klinicznym. Lista produktów dozwolonych i niedozwolonych w książce zbudowana została na podstawie badań SCD i doświadczeniu klinicznym. Jedzenie to interakcja dwóch czynników: jedzenia i osoby jedzącej – jedzenie, które może jeść jedna osoba bez problemu, może takie problemy wywołać u innej osoby. Należy więc być bardzo ostrożnym na początku programu. Jak poprawi się trawienie może okazać się, że wiele pokarmów do tej pory nietolerowanych (będących na liście dozwolonych) można będzie jeść bez problemów. Gotowanie warzyw w wodzie: dużo cukru z buraków zostaje w wodzie dlatego nie są one tak słodkie jak pieczone. Jeżeli jest toźródłem niepokóju to lepiej zawsze jeść je w zupie, następnie sprawdzić czy tolerujemy je przygotowane w innej postaci.
Nie, jest to wysoko przetworzony produkt.
Tak, jest dozwolona.
Żywność fermentowana łączy swoje siły z pożytecznymi mikroorganizmami powodując kryzys ozdrowieńczy i jego objawy. W tym samym czasie dostarcza ona aktywnych enzymów i składników odżywczych, które inicjują detoks, gojenie i restrukturyzację tkanek w organizmie. Wszystkie te trzy składniki mogą powodować dyskomfort i nieprzyjemne objawy. Dlatego właśnie tak ważne jest stopniowe i bardzo wolne wprowadzanie pokarmów fermentowanych. Ważne, aby proces fermentacji był ukończony, co objawia się nie wydzielaniem gazów i kwaśnym smakiem produktu. Fermentacja może trwać dłużej niż jest to w przepisie (parę tygodni), z uwagi na wiele różnych czynników.
Nie, nie ma się czego obawiać. Możemy używać wszystkich tłuszczów zwierzęcych: wołowych, wieprzowych, baranich oraz drobiowych.
Rośliny strączkowe są generalnie trudne do trawienia więc nie zalecam pośpiechu w ich wprowadzeniu. Kiedy trawienie się poprawi i pacjent jest już jakiś czas na pełnej diecie GAPS to można spróbować wprowadzać niewielkie ilości skiełkowanych roślin strączkowych i obserwować reakcję organizmu. Im dłużej są kiełkowane tym mniej zawierają skrobi więc można jeść je na surowo bądź przyrządzone. Surowe zawierają aktywne enzymy pomocne w trawieniu natomiast gotowane są delikatniejsze dla śluzówki jelita. Jednak przed wprowadzeniem ich trzeba być pewnym, że układ trawienny jest na nie gotowy.
Krótko mówiąc tak. Jestem pewna, że w papierze znajdują się jakieś problematyczne składniki, jednak nigdy nie spotkałam się z osobą, która reagowała na papier do pieczenia.
Olej kokosowy jest bardzo stabilny i może być używany do normalnego gotowania w domu. Przemysłowy, przetworzony olej kokosowy jest problematyczny, ponieważ podczas procesu produkcji używane są bardzo silne metody przemysłowe, które mogą zmienić olej.
Z klinicznego punktu widzenia nie ma żadnych przeciwwskazań do spożywania surowego łososia marynowanego w domu. Tak, można go zamrozić na dwa tygodnie w celu zmniejszenia możliwości zarażenia robakami, jeżeli są takie obawy.
Lepszym rozwiązaniem do pieczenia są owoce suszone. Naturalny miód jest „żywy” dlatego zalecam kupowanie miodu niepasteryzowanego, surowego prosto od pszczół i pozyskiwanego w czystych rejonach. W niektórych przepisach miód sprawdza się całkiem dobrze. Z klinicznego doświadczenia oraz doświadczenia E. Gottschall wiemy, że nie ma żadnej „toksycznej” reakcji podczas pieczenia z miodem.
Wywary z mięsa z dodatkiem soku z kiszonej kapusty (lub świeżego soku z kapusty) stymulują produkcję kwasów żołądkowych i są pomocne w trawieniu. Picie tego zestawu na 10-15 minut przed posiłkiem, bardziej niż z posiłkiem, będzie pomocne przy produkcji kwasów żołądkowych i trawieniu nadchodzącego posiłku.
Prawie wszyscy pacjenci GAPS mają niski poziom kwasu żołądkowego. Soda oczyszczona jest zasadowa i redukuje jeszcze bardziej poziom tego kwasu. Więcej w rozdziale Enzymy Trawienne w książce.
We wstępnym etapie GAPS jelito człowieka może nie radzić sobie z wędzonym jedzeniem (nie wspominając o dodatkach). Kiedy system trawienny jest bardziej wytrzymały wtedy można spróbować naturalnie wędzonej ryby i mięsa. Jelito da sygnał czy jest gotowe na taki pokarm. Ważne aby nie było w nim cukru lub chemicznych dodatków. Jeżeli wędzimy samodzielnie to używamy jedynie soli, miodu, ziół i innych naturalnych składników.
Powinniśmy pić wodę tylko pomiędzy posiłkami, gdyż zakłóca ona proces trawienia. Do posiłków zalecam wywar mięsny z dodatkiem soku z kiszonej kapusty lub domowego jogurtu/kefiru. Osoba dorosła może pić lampkę czerwonego, wytrawnego wina. Wywar mięsny i czerwone wino wspomagają trawienie. Nie zgadzam się z opublikowanymi stwierdzeniami, że powinniśmy pić 1.5-2.5 litra wody dziennie. Zapotrzebowanie na wodę zmienia się każdego dnia. Jest zależne od pogody, samopoczucia i naszej aktywności. Organizm sam podpowie ile wody potrzebuje każdego dnia poprzez uczucie pragnienia. Jeżeli nie jest się spragnionym to nie ma potrzeby aby na siłę wlewać w siebie te ilosci wody, mimo książkowych rekomendacji. Mocne pragnienie jest oznaką zakwaszenia organizmu, gdyż wiele toksyn to kwasy. Woda tylko rozpuszcza kwasy. Można pić wiele wody i dalej odczuwać pragnienie. Dlatego tak ważne jest aby podjąć kroki prowadzące do alkalizacji orgaznimu: ½ łyżeczki naturalnej soli dodanej do wody, łyżka stołowa octu jabłkowego, kawałek wyciśniętej cytryny, zjedzenie świeżego jabłka lub świeżej marchewki, wypicie świeżo wyciśniętego soku z warzyw/owoców. To spowoduje odkwaszenie organizmu oraz zanik uczucia pragnienia o wiele bardziej efektywnie niż sama woda.
Tak naprawdę, spożywanie owoców nie jest wymagane i można się bez nich obejść. Oczywiście, są smaczne i miło je mieć w diecie, szczególnie dla dzieci. Ważne aby jelito było gotowe na owoce zanim je wprowadzimy. Muszą one być dojrzałe! Najlepiej jak dojrzewają na drzewie, więc poszukaj ich w pobliżu swojego miejsca zamieszkania. Kiedy już wprowadzono wiele różnych owoców to można próbować wprowadzić inne, których nie ma na liście, jak durian czy liczi. Organizm sam da znać czy jest na nie gotowy czy nie.
Kakao jest niedozwolone na diecie SCD. Jednak wiele osób może zacząć używać go okazjonalnie na pełnej diecie GAPS, kiedy miną symptomy ze strony układu trawiennego. Należy używać czystego, organicznego kakao. Po pierwszym podaniu należy obserwować pacjenta czy nie pojawi się jakakolwiek reakcja. Kakao jest bogatym źródłem magnezu i niezbędnych aminokwasów, jeżeli system trawienny jest na nie gotowy to nie ma powodu, aby go unikać.
Niedozwolone jest używanie naczyń, garnków i patelni powlekanych różnymi powłokami nieprzywierającymi (teflon, itp). Wydzielają one kwas perfluorooktanowy do jedzenia i powietrza pod wpływem gorąca. Lepiej wyrzucić wszystkie swoje patelnie i garnki teflonowe.
Nie używamy kuchenek mikrofalowych, które niszczą molekuły pokarmów zamieniając je w najgorszym wypadku na komórki kancerogenne.
Ta kupiona kiszona kapusta nie była dostatecznie długo fermentowana. Proces kiszenia nie został ukończony, kiedy to wystarczająco dużo kwasu mlekowego zbierze się w kapuście spowalniając aktywność mikroorganizmów i proces fermentacji. Jeżeli kapusta lub inne warzywo dalej fermentuje to (będzie to miało miejsce także w układzie pokarmowym) powoduje produkcję gazów i innych nieprzyjemnych objawów. Kapusta kisi się około 2-3 tygodnie w temperaturze pokojowej, inne warzywa dłużej. Jak rozpoznać, że proces fermentacji został ukończony? Nie ma więcej gazów, warzywa są kwaśne i nie zepsują się ani w temperaturze pokojowej ani w lodówce, nawet kiedy wyschną.
Oczywiście, że mięso i tłuszcz pozyskiwane ze zwierząt organicznych, karmionych naturalnie jest najlepszym wyborem, jednak wiele osób nie ma do niego dostępu lub jest ono dla nich za drogie. Miałam setki pacjentów, którzy wprowadzili dietę GAPS przy użyciu zwykłego mięsa i tłuszczy z bardzo dobrym skutkiem. Musimy pamiętać, że zwierzęta mają bardzo wydajny system detoksykacyjny, który neutralizuje wiele toksyn. Nieorganiczne mięso jest bezpieczniejsze niż jedzenie nieorganicznych owoców i warzyw. Proszę więc działać jak najlepiej w zależności od okoliczności i nie zamartwiać się.
Podroby nie magazynują toksyn: nie są one bardziej toksyczne niż samo mięso. Wieprzowina z reguły zawiera więcej pasożytów niż inne gatunki mięsa dlatego zaleca się jej obróbkę termiczną lub solenie.
Ogólnie rzecz biorąc smażenie na olejach roślinnych jest niezdrowym nawykiem, ponieważ powoduje przerost kwasów tłuszczowych omega-6 (olej z oliwek jak też inne oleje roślinne zawierają duże ilości omega-6). W wielu badaniach udowodniono, że smażenie na olejach roślinnych jest główną przyczyną degeneracyjnych schorzeń trapiących nasz współczesny świat. Ciało człowieka nie jest zaprojektowane do spożywania tak dużych ilości kwasów tłuszczowych omega-6. Ponadto tłuszcze omega-6 są nienasycone i bardzo nietrwałe (łatwo ulegają zniszczeniu i zamianie na tłuszcze tras), szczegóły są opisane w rozdziale Tłuszcze dobre i złe. Powinniśmy smażyć na tłuszczach zwierzęcych ponieważ mają odpowiednią dla człowieka kompozycję kwasów tłuszczowych i są bardziej trwałe podczas smażenia niż tłuszcze roślinne.
Jeżeli chodzi o kompozycję kwasów tłuszczowych oliwy z oliwek to jest ona zbudowana w większości z kwasu oleinowego, który jest jedno nienasyconym i może ulec uszkodzeniu i zmianie na tłuszcz trans. Powodem dlaczego oliwa z oliwek trzyma się tak dobrze jest fakt, że wszyskie antyoksydanty i wszystkie składniki odżywcze, które zawiera w stanie surowym chronią nienasycone kwasy tłuszczowe przed zniszczeniem. To właśnie antyoksydanty i składniki phyto-odżywcze dają oliwie z oliwek właściwości zdrowotne. Podgrzewanie niszczy te delikatne substancje i zmienia kompozycję nienasyconych kwasów tłuszczowych. Ponieważ te jednonienasycone kwasy tłuszczowe woliwie nie są tak podatne na uszkodzenia jak wielonienasycone to wielu badaczy uważa, że smażenie na oliwie z oliwek jest bezpieczne. Jednak bezpieczne nie koniecznie znaczy zdrowe. Moim zdaniem tłoczony na zimno olej z oliwek jest cudownym, zdrowym produktem i powinien być spożywany na surowo, bez podgrzewania.
Zalecam kupowanie surowych orzechów, nie prażonych, solonych lub w jakikolwiek inny sposób przetwożonych, ponieważ nie możemy mieć zaufania do producentów żywności. W domu używamy ich do wypieków i możemy także delikatnie je uprażyc uważając by nie przypalić.
Są osoby bardzo czułe na mięso zwierząt karmionych ziarnem i muszą one znaleźć mięso zwierząt wypasanych trawą. Jednak większość osób nie zalicza się do tej kategorii. Radzą sobie bardzo dobrze nawet z mięsem zwierząt karmionych konwencjonalnie.
Mówiąc o pokarmach surowych i gotowanych musimy rozróżnić produkty roślinne od produktów zwierzęcych. Produkty roślinne w stanie surowym dostarczają żywych enzymów i innych niezmienionych substancji aktywnych, które oczyszczają i detoksykują organizm jednak nie odżywiają nas optymalnie, ponieważ są w dużej części niestrawne. Przyrządzanie roślin czyni je bardziej przyswajalnymi jednak po obróbce tracimy zawarte w nich enzymy. Proces fermentacji zapobiega tym stratom i produkty roślinne są llepiej przyswajalne. Produkty fermentowane są często lepsze niż surowe lub gotowane i tak naprawdę w większości diet właśnie takowe były w większości spożywane. Niektóre owoce sezonowe takie, jak jagody powinny być spożywane natychmiast po zerwaniu. Nie ma w nich za wiele składników odżywczych ale pełne są substancji oczyszczających. Najlepszą metodą ich przechowywania jest fermentacja, np. przygotowanie octu winnego. Produkty mleczne powinny być spożywane w stanie surowym lub fermentowane. Żółtko jajka powinno być spożywane na surowo i jeżeli nie przeszkadza nam konsystencja białka także i ono powinno być spożywane na surowo. Surowe mięso jest źródłem zakażeń pasożytami lub chorobami, szczególnie w dzisiejszych czasach, kiedy pokarmy są przewożone na długich trasach. Tak, surowe mięso jest pełne aktywnych enzymów i innych korzystnych substancji, jednak możemy dostarczyć tych enzymów w fermentowanych i surowych warzywach. Jeżeli masz w pobliżu organicznego rzeźnika to możesz zakonserwować mięso w solance lub sfermentować. Miękkie mieso, taie jak stek można spożywać na surowo przyrządzając tatar. Wiele chudszych kawałków może być lekko pieczonych, szczególnie baranina (uważana za najczystsze mięso). Wiele innych części miesa jest zbyt żylastych i najlepszym wyjściem jest ich przyrządzenie. Jeżeli możesz kupić niehodowlanego łososia to w książce podano parę przepisów jak przygotować rybę bez obróbki cieplnej. Większość ryb muci być delikatnie gotowana bo ich dłuzsze rzyrządzanie powoduje, że są żylaste i twarde. Za wyjątkiem dzikiego łososia nie zalecam spożywania innych gatunków ryb na surowo, ponieważ łatwo zarazić się od nich pasożytami, co jest problemem w Japoni, gdzie surowe ryby spożywane są regularnie. Z kości i ości przygotowujemy wywary więc nic się nie marnuje. Możliwe więc jest połączenie diety Paleo z dieta GAPS. Jest to kwestia zrównoważenia posiłków aby zawierały zarówno gotowane ak i surowe pokarmy, które będą nam smakowały i będą bezpieczne oraz smaczne i zachęcające. Ważne jest aby, jedzenie sprawiało przyjemność. Nie należy skupiać się tylko na jego wartościom odżywczym!
Słodkie ziemniaki są niedozwolone na diecie GAPS. Nie ma potrzeby ich używać ponieważ w diecie jest dynia piżmowa, która ma podobny smak i konsystencję. Nie znam jakichkolwiek badań, które określalyby ile skrobi pozostaje w fermentowanych, słodkich ziemniakach. Lepiej więc trzymać się od nich z daleka i poczekać do czasu, aż będą tolerowane fermentowane ziarna i młode ziemniaki. Po zakończeniu programu możliwe jest stopniowe wprowadzanie wszystkich pokarmów, włączając w to slodkie ziemniaki, nie ważne czy fermentowane czy surowe.
Alergia na wszystkie rodzaje mięsa to bardzo rzadkie schorzenie. Najlepiej zacząć od dziczyzny takiej, jak bażant, gołąb, przepiorka, sarna lub jakikolwiek inny rodzaj mięsa. Zacząć od wywarów na tym mięsie. Oprócz mięsa, robimy wywary rybne z całej ryby lub małych ryb (1 kg ryb na 5 litrowy garnek). W książce znajdują się przepisy. Ryby słodkowodne są bardzo dobre z zaznaczeniem, że pochodzą z czystych zbiornikow wodnych. Preferowane są ryby morskie (śledź, szprot, sardynka, makrela i dorsz). Unikać należy dużych ryb morskich (tuńczyk, rekin, miecznik). Należy spożywać różne gatunki ryb, nie popadać w rutynę jedząc wciąż ten sam rodzaj przez cały czas.
Małe, regularne posiłki są lepszym rozwiązaniem dla osób z wahaniami poziomu cukru we krwi, a takimi są osoby z zespołem GAPS. Jeżeli posiłek będzie zawierał duże ilości tłuszczu zwierzęcego to poziom cukru będzie w ciągu dnia uregulowany. Jeżeli nie możemy jeść bo pracujemy, to dobrze mieć przygotowany słoiczek z mieszanką masła i miodu przy sobie. Można także spożywać między posiłkami olej kokosowy i orzechy (jeżeli są już wprowadzone). U osób zdrowych, z prawidłowym poziomem cukru, dobrym rozwiązaniem jest jedzenie po uczuciu głodu i przegryzanie między posiłkami jest niezalecane.
Lista dozwolonych serów została przygotowana przez Elaine Gotschall, która przeprowadziła badania poziomu laktozy w serach. Było to jednak wiele lat temu, zmieniły się metody produkcji i mamy na rynku wiele nowych rodzajów serów. Jeżeli więc sera nie ma na liście to musimy dowiedzieć się, jak jest on produkowany. Czy był on poddany naturalnemu procesowi fermentacji i czy po tym procesie nie dodano do niego innych składników. Najlepiej kupować sery długodojrzewające z uwagi na czas fermentacji, usunięcie laktozy i wstępne trawienie białek. Organizm da sygnał czy jest na dany ser gotowy.
Prawdopodobnie jest to tylko część całości wypowiedzi. Niemożliwe jest kalkulowanie posiłków, co jeść i w jakich ilościach. Jest to czynność instynktowna, sygnalizowana przez biologię organizmu, ponieważ to on najlepiej wie czego potrzebuje. I na nic tu nasz umysł i inteligencja. Nikt na tym świecie nie jest w stanie określić ile białka, lub tłuszczu, lub magnezu, lub wapnia, lub cynku, lub snu, lub słońca potrzebuje organizm w danej chwili! Tylko nasz organizm to wie, więc słuchajmy go. Jego zapotrzebowanie zmienia się cały czas w zależności co robimy, jaka jest pogoda i w jakim stanie zdrowia jesteśmy. Jeżeli jest zimno i wilgotno, czujemy się zmęczeni to organizm potrzebuje dużo tłuszczy i bialka, więc należy jeść ciepłe i bogate posiłki (gulasz lub pieczyste). Jeżeli jest ciepło, gorąco nam i duszno to gulasz jest ostatnią rzeczą na jaką mamy ochotę. Chce nam się sałatki z kawałkiem chudego mięsa lub ryby. Jedzenie musi sprawiać nam przyjemność i być odpowiednie do zapotrzebowania organizmu. Organizm potrafi powiedzieć nam czego potrzebuje dzięki odczuwaniu niepohamowanej chęci na coś. Za każdym razem należy zapytać się siebie samego: na co miałbym teraz ochotę? Odpowiedź organizmu będzie natychmiastowa, łącznie z podpowiedzią jak tłusty dany posiłek powinien być.
Tylko fermentowane domowym sposobem produkty mleczne są dozwolone. Tequila to produkt podobny do wodki i jeżeli nie zawiera dodatków to może być OKAZJONALNIE i w MAŁYCH ilościach spożywany.
Każdy pokarm zawiera składniki antyodżywcze, zarówno roślinny jak i zwierzęcy. Cudowną rzeczą jest, że szpinak nie zawiera tylko szczawianów ale setki innych substancji w naturalnej harmonii. Niektóre z tych substancji mają właściwości antynowotworowe i wspomagają oczyszczanie wątroby, po gotowaniu szpinaku substancje te giną. Jednak nie przyrządzamy soku tyko ze szpinaku, dodajemy wiele owoców i warzyw, surowe jajka i kwaśną śmietanę. Jest to wybór indywidualny. Jeżeli ktoś reaguje na szczawiany (pieczenie podczas oddawania moczu), to pokarm taki musi być na jakiś czas odstawiony. Jeżeli nie ma jednak takich objawów to nie ma powodów do obaw z uwagi na fakt, że szpinak, kapusta, brokuł lub inny pokarm zawiera składniki antyodżywcze.
U niektórych pacjentów wprowadziam dietę pozbawioną produktów roslinnych. Byli oni bez warzyw i owoców na Diecie Wprowadzającej i jeszcze przez okres paru tygodni po niej. Pomaga to u dzieci hiperaktywnych, przy biegunkach, poziomie cukru we krwi oraz przy poważnych problemach trawiennych. Każdy z nas jest inny i bardzo ważne jest dostosowanie diety GAPS do własnych potrzeb.
W książce Zespół psychologiczno-jelitowy GAPS podałam przepis na wywar mięsny. Jest pewna różnica pomiędzy wywarem mięsnym a wywarem z kości. Wywar mięsny przygotowuje się z mięsa i kości gotując do czasu, aż mięso jest dokładnie ugotowane i może być zjedzone wraz z zawartym w kościach szpikiem. Tą metodą przygotujemy klarowny, złocisty i przepyszny wywar o wspaniałych wartościach odżywczych, z dużą zawartością aminokwasów. Wywar z kości przygotowujemy z kości surowych bądź gotowanych (można przechowywać kości pozostałe po posiłkach w zamrażarce i używać je do przygotowania wywaru z kości). Aby uwolnić z kości minerały w nich zawarte dodaje się do wody octu winnego. Do wywaru mięsnego nie ma potrzeby dodawania octu. Wywar z kości może mieć całkowicie inną kompozycję składników odżywczych oraz inny smak w porównaniu do wywaru mięsnego. Obydwa są bardzo korzystne i powinny być obecne w diecie GAPS.
Tak, można jeść takie miękkie kości z korzyścią dla zdrowia.
Nie zalecam szybkowarów, ponieważ działają one destrukcyjnie na żywność. Lepiej gotować posiłki powoli na małym ogniu.
Nerki są także bardzo dobrym pokarmem.
Galaretowate mięso znajduje się przy kościah i stawach, szczególnie wiązadła i torebki stawowe. Żeberka zawieraja troszkę galarety tak samo jak i mięśnie, dlatego też są tak smakowite. Mięso mielone nie jest zbyt bogatym źródłem galaretowatego mięsa w zależności od tego co zostało zmielone.
Astragalus jest ziołem z rodziny strączkowych. Zawiera złożone węglowodany, które w początkowej fazie diety GAPS lepiej jest unikać. W okresie późniejszym, kiedy większość problemów trawiennych zanika można spróbować wprowadzić go. To samo dotyczy bananów i innych owoców, wprowadzanych w późniejszym okresie programu, ponieważ u większości pacjentów ich systemy pokarmowe nie są na nie gotowe.
Nie! Korzeń Maca ma wysoki poziom złożonych węglowodanów i należy go unikać. W okresie późniejszym, można spróbować podać go i sprawdzić czy jest on tolerowany przez organizm.
Do wielu gatunkow sera dodaje się po procesie fermentacji dodatki zawierające laktozę. Jeżeli zakupimy ser wolny od takich dodatków (trzea zasięgnąć informacji u producenta) można ich używać bez względu na markę lub nazwę.
Tak, trawy i zioła są dozwolone. Ashwagandha jest używana w leczeniu wielu różnych dolegliwości zdrowotnych. Należy do rodziny psiankowatych, więc osoby uczulone na tą grupę roślin mogą nie tolerować jej.
Najważniejszym kryterium dla oleju z oliwek jest, czy był on tłoczony na zimno, ponieważ ciepło niszczy jego delikatne mikroskładniki odżywcze (antyutleniacze, fenole i inne substancje detoksykujące). Virgin czy nie-Virgin nie jest tak istotne.
Naturalna kawa nie zawiera glutenu. Jednak w zakładach produkcyjnych, gdzie produkuje się kawę często przygotowuje się także inne produkty zwierające gluten, może więc dojść do zanieczyszczenia. Mówimy tutaj o czystej kawie naturalnej a nie o napojach kawowych, które zawierają wiele innych składników. Jeżeli nie ma prawdziwej alergii na gluten (co jest bardzo poważną sprawą) to jego niewielkie ilości zawarte w różnych produktach są niegroźne.
Mieszkańcy tropikow mają swoje własne, tradycyjne, fermentowane produkty: fermentowany sos rybny, fermentowaną wodę kokosową, fermentowane warzywa i owoce. Większość tych receptur opiera się na użyciu naturalnego kwasu mlekowego (bez dodawania startera), który występuje na pokarmie, fermentuje go w specjalnie przygotowanym, beztlenowym środowisku (w zalewie wodnej z dodatkiem soli lub soku). Należy używać tego wszystkiego, co jest dostępne w danym środowisku, nie ma potrzeby szukania mleka lub innych importowanych produktów, używamy lokalnych produktów. Warto podpytać starszych kobiet zyjących w pobliżu, one będą źródłem przepisów.